()
تنظیم دادخواست ازنظرشکلی:
مطابق نمونه برگ دادخواست مندرج درصفحه قبل هردادخواستی با اصــطلاحات حقوقی خاص
ستون بندی شده که خواهان باید ضمن تنظیم دعوای خود ستون های خالی برگه دادخــواسـت را
تکمیل نماید.درستون اول مشخصات کامل خود رااگرشخص حقیقی است باید نام،نام خانـــوادگی
،سن ، شغل و اقامتگاه * دقیق خود و همین طوراشخاص حقوقی خواهان دعوا اعم از شرکتـــها
، ادارات ، مؤسسات و هر نهادی که درواقع به عنوان شخص حقوقی شناخته می شــــود باید نام
و اقامتگاه* خود را دقیقا ذکر نمایند، در ستون دوم مشخصات خوانده یعنی شخصی که خواهــان
به طرفیت او اقامه دعوا می نماید باید نوشته شود، اگر خواهان وکــیـل یا نماینـــده قانونی شامـل
ولی ، قیـــم ، نماینده حـــقوقی ، مدیر عامــل شرکت و غیره را دارد مشخصــات کامل وی هم در
ستون ســوم دادخواســـت تصریح می شود . علت ذکردقــیق مشـــخصات مـذکور این اسـت که از
لحاظ قانــونی آثار خاصـــی برهر کدام از آنها مترتـــب است . مثلا به عنـــوان نمونه علـت لزوم
تعیـــین سن برای خواهـــان آن است که اهـــلـــیت داشـــتن وی در طرح دعـوا برای دادگاه محرز
شود. و اما ســتون چهارم دادخواســت اختــصاص به خواســته دعــوا و بهای آن دارد ، خواســـته
تقاضــایی اسـت که خواهـان ازدادگـاه می نماید تا خوانــده را بدان محکــوم و یا مــلزم نماید ، پس
از خواهـــان وخوانده ، خواســـته رکـــن اصلی هر دعوای مدنـی می باشــدکه درنحوه نگــارش و
تنظیم دادخواست چگونگی ذکر دقـــیق آن ازاهمـــیت زیادی برخــوردار اســت ، بــعد از نوشتـــن
خواســته ارزش ریالــی آن بایــد مشخــص شــود مگـر اینکه خواســته دادخواســت غـیر مالی باشد
از قبـــیل طـــلاق ، اثبــات نســـب ، حـــجر،گواهـــی رشــد و هر آن چه که مـنظور از خواستن آن
* اقامتگاه را ماده 1002ق.م تعریف نموده است که به استناد آن اقامتگاه هر شخصی عبارت از محلی است که شخص
در آنجا سکونت داشته و مرکز مهم امور او نیز درآنجا باشد اگر محل سکونت شخصی غیر ازمرکز مهم امور او باشد
مرکز امور او اقامتگاه محسوب است .
* اقامتگاه اشخاص حقوقی مرکز عملیات آنها خواهد بود.
مـال و امـورات مالی نباشد . مضــافا اینکه بهـای خواسـته از نـظر حـق تجـدید نظـر خواهـی ،
فرجام خواهی و نیز ابطال تمبر هزینه های دادرسی حائزاهمیت است. یکی دیگر از اهمیتهای
تعیین خواسته این است که طبق قانون دادگاه ها مکلفند فقط نسبت به خواسته ی تصـریح شـــده
در برگ دادخواست حکم صادر نمایند و به بیان حقوقی تر دادگاه صرفا تابع خواسته خواهــان
بوده و غیر از آن با تکلیفی مواجه نیست.
بالاخره در ســـتون پنجم دادخـــواست باید دلایل و منضمات و هر آنچه خواهان به اعتبار آنها
خود را مسـتحق موضوع دعوا می داند ذکر کند این تکــلیف را قانون و اصل برائت به عــهده
خواهان گذاشته است چرا که حسب ماده 197 ق.آ.د.م « اصل برائت است بنابراین اگرکســـی
مدعی حق و یا دینی بردیگری باشد باید آنرا اثبات کند در غیر این صورت با سوگند خوانـــده
حکم برائت صــــادرخواهد شد» همچنین قانون مدنی در ماده 1257 مقرر می دارد که « هــر
کس مدعی حـقی باشد باید آنرا اثبات کند و مدعی علـــیه اگر در مقام دفـــاع مدعی امری شود
که محتاج به دلــیل باشد اثبات امربرعـهــده او است » بعلاوه قاعده مهم فــقهی « البـیــنة عـلی
المدعی و الیـمیـن علی من انکر» که مبنا و مؤیــد مقررات مذکـور است بارتحــصیـل دلیــل را
بر عهــده مدعی ( خواهان ) می گــذارد. درباب این موضـوع بــایـد یــاد آوری کرد که دلائــل
اثبــات دعوا در مــاده 1258 ق.م بیـــان شده اســت که عبـارتند از : 1. اقرار 2. اسنادکتبی 3.
شهــادت 4. امارات 5. قسم . تحــقیق محلی ، معایـنه محل و رجوع به کارشناسی هم از وســایل
ادله اثبات دعوا می باشند .
و اما در قسمت متن دادخواست خواهان باید به شرح ادعا ی خود پرداخته و خطاب به ریاســت
محترم دادگاه با ذکر مرجع صالح قضایی آغاز کند ، ضمن رعایت ادب و نزاکت درشرح ادعا
مطالب خود را به صورت مخــتصر، مفید و مستند بنویسد و در پایان هم از دادگـــاه به شـــرح
خواسته دادخواست تقاضای صدور حکم را بنماید .
پیوستهای دادخواست :
قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی پس از بیان قواعد و ضــــوابط
و شرایط شکلی ناظر برنحوه ی تنظیم دادخواست طی مـــقررات مواد مبــــحث چـــهارم از باب
سوم به پیوستهای دادخواست پرداخته است که ذیلا به مفاد مواد مذکور اشاره می شود.
ماده 57 ق.آ.د.م : « خواهان باید رونوشت یا تصویراسناد خود را پیوست دادخواست نماید...»
ماده58 ق.آ.د.م : « درصورتی که اسناد به زبان فارسی نباشد ، علاوه بر رونوشــت یا تــصویر
مصدق ، ترجمه گواهـی شده آن نیز باید پـــیوست دادخواست شود. صحـــت ترجمه و مطابـــقت
رونوشت با اصل را مترجمین رسمی یا مأمورین کنسولی حسب مورد گواهی خواهند نمود.»
ماده 59 ق.آ.د.م : « اگردادخواست توسط ولی ، قیم ، وکیل و یا نماینــده قانونی خواهــان تقـــدیم
شود ، رونوشـت سندی که مثـــبت سمت دادخواست دهنـــده است ، به پیوست دادخواســت تــسلیم
دادگاه می گردد.»
ماده 60 ق.آ.د.م : « دادخواست و کلـــیه برگ های پیوســـت آن باید دردو نســخه و در صورت
تعدد خوانده به تعداد آنها بـعلاوه یک نسخه تقدیم دادگاه شود.»