فصل هفتم
در نظمیه پایتخت و کرسیهای ولایات و غیره
اول - در ترکیب نظمیه
ماده 286 - در پایتخت و کرسیهای ولایات و شهرهایی که صورت آنها را وزارت داخله معین خواهد کرد اداره نظمیه علیحده مؤسس و مقرر است‌اداره مزبوره در پایتخت مرکب است از رییس نظمیه و دو نایب رییس و در کرسیهای ولایات و غیره از رییس نظمیه و یک نفر نایب رئیس.
ماده 287 - از حیث امور نظمیه شهر به چند محله تقسیم می‌شود و هر محله در اداره صاحب‌منصب نظمیه‌ای است که موسوم است به کدخدای‌محله.
ماده 288 - هر محله نیز به چند گذر قسمت می‌شود و اداره کردن امور نظمیه در هر کدام از گذرها محول است به عهده و مسئولیت شخصی که‌موسوم است به نایب هر گذری هم به چند کوچه تقسیم می‌شود.
ماده 289 - کوچه‌ها به محافظت تابین نظمیه از قبیل دهباشی و پلیس و گزمه و غیره محول است و نایب گذر رییس بلاواسطه تابین نظمیه گذر‌است.
ماده 290 - در اداره نظمیه دفترخانه‌ای تشکیل خواهد شد که مرکب از یک نفر مدیر و چند نفر منشی و محرر و اجزاء دیگر خواهد بود و تمام‌قراردادها و احکام اداره نظمیه به توسط کدخداهای محلات و نواب و ده‌باشی‌ها و پلیس به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
ماده 291 - کدخداهای محلات در پایتخت و سایر شهرهایی که بیش از دویست هزار نفر نفوس دارد یک نفر معاون خواهند داشت و در این‌صورت کدخدای محله یا معاونش اداره ضبطیه محلیه را تشکیل می‌دهد و اداره مزبوره نیز دارای دفترخانه‌ای خواهد بود که به قدر لزوم منشی و محرر‌و اجزاء خواهد داشت.
ماده 292 - تقسیم نواب و پلیس و گزمه و مستخدمین دفترخانه‌های محلات به محلات مختلف بسته به صوابدید رییس نظمیه یا بیگلربیگی است.
ماده 293 - در هر محله باید محبس نظمیه برای توقیف اشخاص لازم دایر شود و این محبسها هر کدام در تحت نظارت ناظمی خواهد بود و در هر‌محبس باید چند رختخواب در اتاق علیحده برای مرضی در تحت نظارت اطبای نظمیه باشد.
ماده 294 - در پایتخت اداره نظمیه نیز نظمیه ردیفی (ذخیره) خواهد داشت و این نظمیه مرکب خواهد بود از یک نفر رییس و چند نفر نواب و تابین‌در این اداره مکتبی نیز ایجاد خواهد شد برای تهیه و حاضر کردن نواب و تابین ردیف - معلمین این مکتب صاحب‌منصبان و نواب نظمیه خواهند بود.
ماده 295 - در شهر پایتخت و شهرهای بزرگ علاوه بر نظمیه مذکور در مواد فوق‌الذکر نظمیه تفتیشی نیز مؤسس و مقرر است فهرست اسامی این‌نوع شهرها را وزیر داخله مرتب و اعلام خواهد نمود.
ماده 296 - نظمیه تفتیشی مرکب است از یک نفر رییس و یک نفر معاون و مأمورین مخصوصی و نواب و عمال نظمیه.
ماده 297 - اداره اطفاییه در شهرهای لازم مرکب است از رییس اطفاییه و مأمورین اطفاییه در محلات شهری و انبار اطفاییه و عمال اطفاییه که در‌تحت ریاست مأمورین اطفاییه واقعند.
ماده 298 - شکل و ترتیب لباس صاحب‌منصبان و تابین نظمیه را و همچنان نوع اسلحه را که باید داشته باشند وزیر داخله موافق دستورالعمل‌جداگانه مرتب و به ادارات نظمیه اعلام خواهد کرد.
دوم - در نصب و انفصال و عزل رییس نظمیه یا مأمورین نظمیه و غیره
ماده 299 - رییس نظمیه در پایتخت به تصویب وزیر داخله و فرمان همایونی منصوب و منفصل می‌شود رؤسای نظمیه سایر شهرها به معرفی حاکم‌محل و به حکم وزیر داخله منصوب و منفصل می‌شوند.
تبصره - هر گاه ولایتی جزو ایلاتی باشد نصب و عزل رییس نظمیه کرسی آن ولایت به معرفی حاکم و به حکم فرمانفرما است.
ماده 300 - نصب و عزل معاون رییس نظمیه و کدخداهای محلات در پایتخت به معرفی رییس نظمیه و تصویب حاکم است و در سایر شهرها به‌معرفی رییس نظمیه و امضای حاکم است نصب و عزل معاون کدخدای محلات و نواب و تابین نظمیه و اجزای دفترخانه‌ها در همه جا به معرفی‌رؤسای بلاواسطه آنها و تصویب رییس نظمیه است.
سوم - در قواعد خدمت تابین نظمیه دهباشی پلیس و گزمه
ماده 301 - اشخاص ذیل نمی‌توانند در نظمیه مستخدم شوند:
(اولاً) کسانی که به واسطه جنحه و جنایتی مجازات قانونی دیده‌اند یا در تحت استنطاق و محاکمه هستند و یا متهم به جنحه و جنایتی شده شرعاً‌بری‌الذمه نشده‌اند.
(ثانیاً) از تابین ردیف نظامی آنهایی که هنگام خدمت نظامی مورد جریمه و تنبیه نظامی بوده‌اند.
(ثالثاً) اشخاصی که به واسطه جرم و تقصیری از خدمت خارج شده‌اند.
(رابعاً) اشخاص ورشکست به تقصیر.
(خامساً) اشخاصی که محتاج به قیم شرعی هستند.
(سادساً) کسانی که تریاک استعمال می‌نمایند و یا متجاهر به فسقند.
ماده 302 - صاحب‌منصبان اداره نظمیه و ضبطیه از رؤساء و کدخداها و مدیرهای ضبطیه اشخاصی خواهند بود که تبعه ایران بوده و در یکی از‌مدارس علمیه تحصیلات خود را تمام کرده‌اند و یا در خدمت کشوری و لشکری معلومات و تجربه کافی تحصیل کرده‌اند.
ماده 303 - در پایتخت اشخاصی که موافق دو ماده قبل صلاحیت دخول به خدمت نظمیه را دارند و می‌خواهند به سمت کدخدایی داخل خدمت‌نظمیه شوند جزو نظمیه ذخیره (ردیف) محسوب خواهند شد که بعد از دادن امتحانات لدی‌الاقتضاء داخل خدمت نظمیه بشوند و اگر به ثبوت رسید که‌لایق خدمت در نظمیه نیستند معاف خواهند بود.
تبصره - اشخاصی که در مدت سه سال در جاهای دیگر صاحب‌منصب نظمیه و ضبطیه بوده‌اند (کدخداهای محله یا مدیر ضبطیه بوده‌اند) و‌همچنان صاحب‌منصبان نظامی از این قاعده مستثنی و یک دفعه در پایتخت داخل خدمت نظمیه خواهند شد.
ماده 304 - هر گاه صاحب‌منصب ردیف در مدت سه سال اول ترفیع رتبه نیافتند از ردیف نظمیه نیز باید خارج شوند.
ماده 305 - ترفیع رتبه در اداره نظمیه باید به مراتب باشد.
ماده 306 - صاحب‌منصبان نظمیه تفتیش نیز باید تماماً تبعه ایران و دارای شرایطی باشند که در ماده 307 و 301 مذکور است و به علاوه باید در‌پایتخت و شهرهای بزرگ امتحان معلوماتی که برای خدمت آنها لازم است داده باشند.
ماده 307 - شرایط دخول نواب و عمال ضبطیه به خدمت نظمیه از قرار ذیل است:
(اولاً) تابعیت ایرانیه.
(ثانیاً) سن که کمتر از بیست و پنج نباید باشد.
(ثالثاً) برای نواب داشتن شهادت‌نامه تحصیل لامحاله از یکی از مکاتب ابتدائیه و برای تابین نظمیه سواد فارسی.
ماده 308 - اشخاصی که صلاحیت دخول به خدمت نظمیه را موافق ماده قبل دارند در پایتخت اول جزو ردیف نظمیه محسوب می‌شوند و بعد از‌دادن امتحانات در مکتب نظمیه داخل خدمت واقعی خواهند شد و هر گاه نواب و تابین لیاقت و استعداد نداشته باشند اخراج خواهند شد.
ماده 309 - از نواب و تابین آنهایی که سه سال به این سمت در خدمت نظمیه بوده‌اند و تجارب لازمه را تحصیل کرده‌اند می‌توانند یک دفعه داخل‌خدمت واقعی بشوند به شرطی که رعایت ماده 301 و 306 شده باشد.
ماده 310 - تابین نظمیه در خدمت دولتی محسوب خواهند شد ولی حق ارتقاء به درجه صاحب‌منصبی را نخواهند داشت.
ماده 311 - نواب و تابین نظمیه به سه درجه منقسم می‌شوند و برای تشویق خدمت صادقانه هر پنج سال از درجه سفلی به درجه علیا ارتقاء‌می‌یابند نایبی که از درجه اولی باشد و یکی از مکاتب ابتدائیه را تمام کرده باشد در صورت خدمات صادقانه و ابراز کفایت می‌تواند معاون کدخدای‌محله واقع شود و کذالک پلیسی که سواد کافی دارد و از درجه اولی است می‌تواند بعد از دادن امتحانات لازمه نایب شود.
تبصره - درجات تابین نظمیه از این قرار است دهباشی پلیس و گزمه.
ماده 312 - نواب و تابین نظمیه را نمی‌توان به کار دیگری گماشت ولو آن کار موقتی باشد.
ماده 313 - اشخاصی که در خدمت نظمیه واقعند نمی‌توانند متصدی شغل دیگری بشوند و کذالک از مشاغل شخصی از قبیل تجارت و کسب و‌غیره ممنوعند.
چهارم - در مسئولیت و مؤاخذه
ماده 314 - هر گاه از صاحب‌منصبان و مستخدمین نظمیه تقصیر سر بزند که از قبیل جنحه و جنایتی بوده محتاج به جلب آنها به محاکمه و دادن‌مجازات قانونی باشد به طوری رفتار خواهد شد که در موارد 391 و 392 و نظامات عدلیه مقید است ولی چنانچه تقصیری که از صاحب‌منصبان و‌مستخدمین نظمیه ناشی شده است جنحه و جنایتی نبوده مستوجب جلب به محکمه عدلیه نباشد مؤاخذه آن از قرار ذیل است.
تبصره - اشخاصی که در اداره نظمیه برای کاری اجیر شده‌اند و مستخدم نیستند در موردی که تقصیری از آنها ناشی شود در حکم مستخدمین‌نظمیه خواهند بود
ماده 315 - مؤاخذه‌ای که از صاحب‌منصبان نظمیه می‌شود به استثنای رییس نظمیه و تفتیش و رییس اداره حریق و رییس نظمیه ردیفی از قرار ذیل‌است:
(اول) اخطار.
(دوم) توبیخ و ملامت.
(سوم) همان مؤاخذه با اعلان و انتشار در اداره نظمیه.
(چهارم) واداشتن به خدمت خارج از نوبت (یعنی سوای خدمت مقرره).
(پنجم) توقیف و حبس به مدت هفت روز.
(ششم) کسر گذاشتن از حقوق.
(هفتم) تبدیل شغل مقصر از اعلی به اسفل.
(هشتم) عزل از شغل (نه از خدمت).
ماده 316 - مؤاخذه‌ای که از نواب می‌شود از قرار تفصیل ذیل است:
(اول) اخطار.
(دوم) توبیخ و ملامت.
(سوم) همان مؤاخذه با قید اسم مقصر در دفتر جرائم.
(چهارم) رجوع خدمت خارج از نوبت.
(پنجم) حبس تا دو هفته.
(ششم) کسر حقوق.
(هفتم) تبدیل شغل مقصر از درجه اعلی به اسفل.
(هشتم) نقل از رتبه نایبی به پلیس.
(نهم) اخراج از خدمت.
ماده 317 - مؤاخذه از پلیس تابین نظمیه همان مؤاخذه از نایب است به استثنای حبس که مدت آن یک ماه تواند بود.
تبصره اول - کسر حقوق یعنی (مواجب) نباید بیش از یک ثلث باشد.
تبصره دوم - رییس نظمیه حق دارد اشخاصی را که شغلشان از اعلی به اسفل تبدیل شده مجدداً در ازای خدمت صادقانه به درجه اعلی معاودت‌دهد.
ماده 318 - توبیخ و ملامت شفاهی اگر راجع به صاحب‌منصبان است باید در دفتر مخصوص قید شود و چنانچه راجع به نواب و تابین نظمیه است(دهباشی و پلیس گزمه) در دفتر جرائم ثبت خواهد شد.
ماده 319 - حبس صاحب‌منصبان نظمیه در محبس نظامی خواهد بود و حبس نواب و تابین نظمیه در محبس‌هایی که در اداره نظمیه (مرکزی یا‌محله) ساخته شده است - نواب باید از تابین نظمیه علیحده باشند.
ماده 320 - مؤاخذه باید به اهمیت جرم و تقصیر متناسب باشد لهذا باید تقصیری که ناشی شده و اوضاع و احوال آن و حرکت و رفتار ماقبل مقصر‌و مدت خدمت آن منظور باشد.
ماده 321 - مؤاخذات فوق‌الذکر (در ماده 314 و 315) حق رییس نظمیه است ولی حق مؤاخذه مأمورین نظمیه (کدخداهای محلات) از قرار ذیل‌است:
(اولاً) نسبت به صاحب‌منصبانی که در اداره او هستند اخطار و توبیخ و ملامت و به خدمت واداشتن در غیر نوبت به طور فوق‌العاده فقط یک‌دفعه.
(ثانیاً) نسبت به نواب توبیخ و ملامت با قید در دفتر جرایم و به خدمت واداشتن در غیر نوبت به طور فوق‌العاده تا چهار دفعه.
(ثالثاً) نسبت به تابین نظمیه رجوع خدمت در غیر نوبت به طور فوق‌العاده تا شش دفعه و حبس تا سه روز اگر مؤاخذه شدیدتری لازم شود‌کدخدای محله از رییس نظمیه تحصیل اجازه خواهد کرد.
ماده 322 - رؤسای نظمیه ذخیره و ناظمین محبسها و رؤسای نظمیه تفتیش و رییس اداره حریق نسبت به صاحب‌منصبانی که در اداره آنها هستند‌در باب مؤاخذه همان حق را دارند که در باب کدخدای محلات قید و تصریح شده.
ماده 323 - مؤاخذات دیگر که شدیدتر باشد به اجازه رییس نظمیه است.
ماده 324 - مادامی که رؤسائ از حدود خود تجاوز نکرده‌اند و مؤاخذه صحیح بوده مقصرین حق ندارند از آنها شکایت بنمایند.
پنجم - در وظایف اداره نظمیه شهری و صاحب‌منصبان و تابین نظمیه
ماده 325 - حدود حقوق و تکالیف اداره نظمیه شهری همان است که در باب اداره ضبطیه (بلوکی) مصرح است.
ماده 326 - وظایف صاحب‌منصبان نظمیه از رییس و غیره و نواب و تابین نظمیه در شهر نیز همان است که در باب رییس ضبطیه (بلوکی) و‌مدیرهای ضبطیه و غیره قید شده.
ماده 327 - بعضی وظایف که مخصوص نظمیه شهر است از قراری است که در مواد آتیه ذیل مندرج است.
ماده 328 - کدخداهای محلات و اداره نظمیه محله (در صورتی که باشد) مکلفند که:
(اولاً) هر فوتی که در محله آنها اتفاق می‌افتد به شخص امین آن محله که برای این نوع کارها معین می‌شود اطلاع دهند تا اقدامات لازمه در حفظ‌اموال متوفی به عمل آید.
(ثانیاً) ناظر اجرای قواعدی باشند که رییس نظمیه یا مجلس بلدیه برای انتظام امور شهری ایجاد و اعلام نموده‌اند.
(ثالثاً) نظارت به محبسها داشته باشند که وضع آن محبسها موافق قاعده و انتظام باشد لهذا کدخداهای محلات زود زود باید به این امکنه سرکشی‌نمایند.
(رابعاً) باید هر ماه بغتتاً به امور اداره خود و صندوق و غیره سرکشی نمایند.
(خامساً) به قراول خانه‌هایی که محل اقامت پلیس است نظارت داشته باشند.
ماده 329 - تقسیم کارها مابین معاونین کدخدای محله در صورتی که کدخدا دو معاون داشته باشد بسته به صوابدید رییس نظمیه است.
ماده 330 - صاحب‌منصبان و مستخدمین اداره نظمیه تماماً در تحت نظارت رییس نظمیه اجرای دستورالعملهای آن را می‌نمایند و هر یک مسئول‌رشته‌کاری هستند که به آنها رجوع شده.
ماده 331 - اجزای اداره نظمیه محلیه (در صورتی که باشد) در تحت نظارت کدخدای محله واقع و مسئول امور مرجوعه به خودشان هستند.
ماده 332 - نواب تماماً تابع کدخدای محله خودشان بوده و بلاواسطه اوامر و دستورالعملهای کدخدای محله خودشان را بلاتأخیر به موقع اجرا‌می‌گذارند.
ماده 333 - تابین نظمیه در اداره نواب و تابع اوامر ادارات نظمیه‌اند.
ماده 334 - اجزای محبس نظمیه در اداره ناظمین بوده تابع اوامر و دستورالعملهای آنها هستند.
ماده 335 - ترتیب اقدامات و رفتار نواب و تابین نظمیه را رییس نظمیه علیحده مشروحاً مرتب خواهد کرد.
ماده 336 - ردیف نظمیه برای این دو مقصود تأسیس شده اولاً برای اشخاص داوطلب که خودشان را برای خدمت در نظمیه به سمت‌صاحب‌منصبی نایبی و تابینی نظمیه حاضر نمایند ثانیاً در صورت عدم کفایت مستخدمین و تابین نظمیه موجوده نظمیه محلیه را تکمیل نمانید.
ماده 337 - ترتیب و قواعد خدمت پلیس ذخیره و پروگرام (دستورالعمل) امتحانات دخول به آن اداره و تفاصیل دیگر را وزیر داخله معین خواهد‌کرد.
ماده 338 - پلیس تفتیش مأمور است که در موارد اتفاق جنحه و جنایتی تفتیش و تفحص و تحقیقات لازمه را به عمل آورد و یا اجرای اوامر و‌احکام رییس نظمیه را در جلوگیری از جنحه و جنایات و فتنه و فساد به عمل آورد پلیس تفتیش در این موارد موافق دستورالعملهای راجعه به نظمیه‌اقدام می‌نماید و در واقع آلت اجرایی نظمیه است.
تبصره - تفصیل ترتیبات و دستورالعملهای نظمیه تفتیش را رییس نظمیه مرتب خواهد کرد.
ششم - در روابط تأسیسات نظمیه
ماده 339 - تأسیسات نظمیه تماماً در اداره رییس نظمیه است و اوامر و احکام آن را به موقع اجرا می‌گذارند و راپرت می‌دهند - با سایر دوایر دولتی‌ادارات نظمیه مکاتبه می‌نمایند و به تابین حکم می‌دهند.
ماده 340 - در امور راجعه به نظمیه تمام ادارات دولتی از حکومتی و عدلیه و مالیه و غیره مستقیماً به تأسیسات نظمیه رجوع می‌نمایند.
ماده 341 - اشخاصی که از اقدامات نظمیه راضی نیستند شکایات خودشان را به اداره متبوعه می‌دهند که مصدر حکم است.
ماده 342 - ترتیب رسیدگی به صندوق نظمیه و محاسبات آن و نظارت به اموال نقدی و جنسی و اموال غیر منقوله تأسیسات نظمیه موافق قوانینی‌است که برای محاسبات ادارات دولتی کلیه وضع و ایجاد شده.
ماده 343 - حدود تأسیسات نظمیه شهری حدود شهر است با اراضی و باغاتی که از محوطه شهر محسوب می‌شود ولی در صورت تعاقب دزد یا‌اشخاصی که جنحه و جنایتی از آنها سرزده است پلیس شهری مکلف است که در خارج حدود شهر نیز اقدامات خود را امتداد بدهد و فقط وقتی از‌تعاقب صرف نظر کند که پلیس محال شروع به اقدامات کرده باشد.
ماده 344 - نسبت به جاهایی که قلمرو اقدامات قراسورانها است (طرق و شوارع) عمال نظمیه تکلیفی ندارند ولی هر گاه عمال نظمیه در قلمرو‌اقدامات قراسورانها کشف علامت جنحه و جنایتی را نمایند و مأمورین قراسوران در آن محل نباشند مکلفند که تا ورود مأمورین مزبوره موافق قوانین‌عدلیه تحقیقات اولیه و حفظ علامت جنحه و جنایتی را به عمل آورند.
فصل هشتم - در باب قراسورانها
اول - در تشکیل اداره قراسورانها
ماده 345 - قراسورانهای کلیه ممالک ایران در اداره وزارت داخله و در تحت ریاست وزیر داخله است.
ماده 346 -در هر ولایتی که به موجب قوانین اداره تشکیل شده اداره‌ای برای ترتیب و تنظیم امور قراسورانها تشکیل خواهد شد و این اداره مرکب‌است از رییس قراسورانها ولایتی و نایب او.
ماده 347 - این اداره مثل اداره نظمیه دفترخانه خواهد داشت منشی اداره قراسورانها مدیر دفترخانه مزبوره است و اجزای دفترخانه از قبیل محرر و‌دفتردار و غیره در تحت نظارت او واقعند.
تبصره - مقر اداره قراسورانها در کرسی ولایت خواهد بود.
ماده 348 - رییس قراسورانهای ولایتی به معرفی حاکم و به تصویب وزیر داخله منصوب و منفصل می‌شود هر گاه ولایتی جزو ایالتی باشد نصب و‌عزل او به معرفی حاکم و تصویب فرمانفرما است نایب رییس قراسورانها به معرفی رییس قراسورانها و تصویب حاکم به شغل خود منصوب و از شغل‌خود منفصل خواهد شد مدیر دفترخانه قراسورانها را رییس قراسورانها معین میکند.
ماده 349 - وزیر داخله به اتفاق وزیر عدلیه و وزیر طرق و شوارع عده قراسورانهای هر ولایتی را علیحده معین خواهند کرد که بعد از تصویب‌مقامات عالیه قوت قانونی یافته به موقع اجراء گذارده شود.
ماده 350 - در تعیین عده قراسورانهای ولایتی مقدار و وسعت خاک آن ولایت و اخلاق و عادت سکنه و طوایف آن و همچنان اهمیت طرق و‌شوارع و عده نظمیه و ضبطیه ولایت منظور نظر خواهد بود.
ماده 351 - رییس قراسورانهای ولایتی و نایب رییس و صاحب‌منصبان جزو قراسوران رتبه نظامی خواهند داشت و از صاحب‌منصبان نظامی معین‌خواهند شد تمام صاحب‌منصبان و تابین قراسوران در خدمت نظام حاضر رکاب محسوب و از حیث رتبه و مقام و اعطای مناصب و امتیازات و قواعد‌خدمت تابع قواعد و ترتیبات خدمت نظامی خواهند بود.
ماده 352 - تقسیم قراسورانهای ولایتی به دستجات مختلفه و سپردن هر کدام از دستجات مزبوره را به صاحب‌منصبی و تعیین رتبه و مقام رییس‌و نایب رییس و صاحب‌منصبان جزو کذالک ترتیب لباس و اسلحه و اسب و سایر ملزومات آنها را وزیر داخله به اتفاق وزیر جنگ معین و بعد از‌تصویب مقامات عالیه به موقع اجرا خواهد گذارد.
تبصره - تعیین عده قراسورانها برای ممالک ایران و تقسیم آن به ولایات به عهده وزیر داخله خواهد بود.
دوم - در وظائف اداره قراسورانها
ماده 353 - اول وظیفه اداره قراسورانها حفظ و حراست راه‌ها و وقایه امنیت طرق و شوارع است و حدود تکالیف آنها در این باب همان است که در‌فصول راجعه به ادارات ضبطیه و نظمیه مندرج است یعنی آن چه که بر عهده اداره نظمیه (در شهرها) و ادارات ضبطیه (در بلوکات است) با جزئی‌اختلاف مقتضیات محل بر عهده اداره قراسورانها نسبت به طرق و شوارع وارد می‌آید.
ماده 354 - اداره قراسورانها مکلف است که اقدامات لازمه را در جلوگیری از جنحه و جنایات به عمل آورد و هر گاه جنحه و جنایتی اتفاق افتاده تا‌ورود مأمور تحقیق و تحقیقات اولیه را به عمل آورده و مرتکبین جنحه و جنایات و مقصرین را دستگیر نماید و علامت جنحه و جنایات را تا ورود‌مأمورین تحقیق حفظ نماید.
تبصره - در صورتی که جنحه و جنایتی واقع شود و قراسورانهای راه در محل وقوع جنحه و جنایات نباشند مستخدمین ادارات طرق و شوارع‌مکلفند که حفظ علایم جنحه و جنایات را تا ورود قراسورانها به عمل آورند.
ماده 355 - در صورتی که در محل ادارات نظمیه و ضبطیه نباشد قراسورانها تمام تکالیف آن ادارات را به موقع اجرا می‌گذارند موارد و مواقعی را که‌قراسورانها باید تکالیف ادارات ضبطیه و نظمیه را انجام بدهند وزیر داخله به اتفاق وزیر عدلیه معین و اعلام خواهد کرد.
ماده 356 - حدود اقدامات اداره قراسورانها حفظ طرق و شوارع و ابنیه و عماراتی است که در سر راه‌ها یا در کنار جاده ساخته شده.
ماده 357 - هر گاه جنحه و جنایتی در معابر و راه‌ها واقع شود و جانی یا مقصر فرار نماید قراسورانها مکلفند که آنها را تعاقب نموده در خارج از‌حوزه اقدامات خودشان هم این تعاقب را امتداد دهند و فقط وقتی دست از تعاقب بردارند که عمال ضبطیه و نظمیه آن محل به اجرای تکالیف خودشان‌در این باب و به تعاقب فراری اقدام کرده باشند.
ماده 358 - قواعد استعمال اسلحه در موارد لازمه به توسط صاحب‌منصبان و تابین و قراسوران علیحده مرتب و منضم به ماده است.
سوم - در روابط اداره قراسورانها با سایر دوایر محلیه
ماده 359 - اداره قراسورانها تابع احکام وزیر داخله و وزیر عدلیه و وزیر طرق و شوارع و اداره ولایتی هستند و به آن مقامات راپرت می‌دهند ولی از‌تحقیقات راجعه به جنحه و جنایات فقط تابع مدعی عمومی ولایتی می‌باشند.
ماده 360 - به دوایر محلیه اداره قراسورانها مراسله می‌نویسند.
ماده 361 - اداره قراسورانها هر گونه اطلاعات لازمه را به دوایر نظمیه و ضبطیه در صورت لزوم و تقاضای آن ادارات خواهند داد و خود اداره‌قراسورانها هر گونه اطلاعات لازمه را از آن ادارات بخواهد و کلیه در موارد لازمه اداره قراسورانها کمال مساعدت و همراهی را به اندازه‌ای که راجع به‌حدود تکالیف آن اداره است از ادارات ضبطیه و نظمیه خواهد نمود.
چهارم - در تکالیف رییس قراسورانها و نایب رییس و صاحب‌منصبان و تابین قراسورانها
ماده 362 -تکالیف رییس و صاحب‌منصبان و تابین قراسوران در قلمرو مأموریتی آنها همان است که در مواد راجعه به رییس ضبطیه بلوکی و نایب‌رییس و مدیرهای ضبطیه و تابین ضبطیه مصرح و مندرج است.
ماده 363 - روابط رییس به صاحب‌منصبان و تابین قراسوران و به عکس روابط صاحب‌منصبان و تابین نسبت به رییس به موجب اصول قوانین‌نظامی خواهد بود.
پنج - در مسئولیت صاحب‌منصبان و تابین قراسوران و سیاست آنها
ماده 364 - هر گاه از صاحب‌منصبان و تابین قراسوران تقصیرات جزئی سر بزند تنبیه و سیاست آنها به طوری خواهد بود که در قوانین خدمت‌نظامی برای صاحب‌منصبان و تابین نظامی معین شده ولی اگر تقصیر صاحب‌منصبان و تابین قراسوران به قدری مهم باشد که بعد از انفصال از شغل‌ارجاع کار آنها به محاکم عدلیه لازم شود بعد از تحقیقات لازمه در اداره ولایتی با حضور رییس نظام ولایت یا معاون آن کار آنها به محاکم عدلیه و نظامی‌رجوع خواهد شد.
فصل نهم
در تشکیل اداره ناحیتی
اول - قواعد عمومی
ماده 365 - امور اداره هر ناحیه محول است به عهده شخصی که سوم است به ضابط (مباشر).
ماده 366 - ضابط به تصویب نایب‌الحکومه و امضای حاکم ولایت به سمت خود استقرار می‌یابد.
ماده 367 - برای اداره نمودن امور ناحیه اداره تشکیل می‌شود که موسوم است به اداره ناحیتی مقر اداره ناحیتی و ضابط (مباشر) یا دهی است که در‌وسط سایر دهات جزو ناحیه واقع شده و یا قصبه که از حیث آبادانی تجارت و حرفت و صنعت اهمیتی نسبت به دهات دارد.
دوم - در باب ضابط (مباشر)
ماده 368 - حفظ و وقایه امنیت و رفاهیت و انتظام امور ناحیه به عهده ضابط (مباشر) است و کدخداهای دهات تابع او هستند.
ماده 369 - از امور ضبطیه آن چه راجع به ضابط (مباشر) است از قرار ذیل است:
(اول) اعلان و انتشار قوانین دولتی و احکام و غیره به حکم مأمورین ضبطیه و مراقبت این که قوانین جعلی و اخبار بی‌اصل اعلام و انتشار نیابد.
(دوم) حفظ و وقایه امنیت و اقدامات اولیه در جلوگیری از اغتشاش و حرکات خلاف قاعده تا آن که حکم مأمورین ضبطیه برسد.
(سوم) توقیف فراریان نظامی و غیره و اشخاص مجهول‌الحال و تسلیم آنها به مأمورین ضبطیه.
(چهارم) اخبار مأمورین ضبطیه از اتفاقات فوق‌العاده و جنحه و جنایات و اغتشاشی که در ناحیه روی داده و کذالک دادن اسامی اشخاصی که‌بدون اجازه ضابط (مباشر) از ناحیه بنه‌کن خارج شده‌اند.
(پنجم) اقدامات اولیه در جلوگیری از امراض مسریه مابین مردم و حشم و حریق و طغیان آب و سایر ترتیبات و اخبار مأمورین ضبطیه بلاتأخیر.
(ششم) اقدامات لازمه برای جلوگیری از جنحه و جنایت و اقدامات برای کشف جنحه و جنایت و مقصرین و تسلیم آنها به مأمورین ضبطیه.
(هفتم) نظارت صحت راه‌ها و کوچه‌ها و پل‌ها و معابر.
(هشتم) مراقبت این که کدخداها و سایر اشخاصی که در اداره ضبطیه‌اند تکالیف به خود را مجری دارند.
(نهم) نظارت در وصول مالیات و عوارض دولتی و اجرای تکالیف عسکری.
(دهم) نظارت به وجوه و اموال متعلقه به ناحیه و مسئولیت صرف آن وجوه به طور صحیح.
(یازدهم) نظارت به مکاتب و مریضخانه‌ها و ادارات خیریه که به خرج اهالی ناحیه تأسیس شده است.
(دوازدهم) نظارت به ترتیبات دفتر نفوس در قراء و مراقبت به صحت آن.
ماده 370 - ضابط (مباشر) مکلف است که تقاضای مشروع مأمورین عدلیه و ادارات ضبطیه را بلاعذر و تأخیر به موقع اجرا بگذارد.
تبصره - احکام و اوامر ادارات ضبطیه را آن چه راجع به ضابط (مباشر) است دهباشی به مشارالیه ابلاغ می‌نماید که به توسط ضابط (مباشر) به‌موقع اجراء گذاشته شود و خود دهباشی حق ندارد که به امور راجعه به ضابط (مباشر) یا کدخدا دخالت نماید ولی در موقع اجرای تکالیف ضبطیه خود‌می‌تواند بخواهد که ضابط (مباشر) کمک و معاونت لازمه را به او در جلوگیری از اغتشاش و جنحه و جنایت به عمل آورد کذالک در مواقعی که ضابط(مباشر) تکالیف خود را از حیث امور ضبطیه مجرا می‌دارد دهباشی مکلف است که در صورت لزوم به او کمک نماید.
ماده 371 - هر گاه از طرف اشخاصی که در اداره ضابط (مباشر) واقعند تقصیری سر بزند ضابط (مباشر) می‌تواند مقصر را سیاست نمای حد این‌سیاست ضابط (مباشر) در ماده (391) مذکور است در صورت تخلف از حدود اشخاصی که از سیاست ضابط (مباشر) شکایت دارند می‌توانند در مدت‌یک هفته از روی اجرای سیاست به اداره بلوکی شکایت نمایند.
سوم - در اداره ناحیتی
ماده 372 - اداره ناحیتی تشکیل می‌باشد از ضابط (مباشر) ناحیه و معاون آن و کدخداهای دهات جزو ناحیه.
ماده 373 - اداره ناحیتی غالباً روزهای جمعه تشکیل می‌شود ولی به حکم رؤسا یا در موارد فوری روز دیگر هم می‌تواند فوق‌العاده تشکیل یابد.
ماده 374 - اموری که در اداره ناحیتی به اتفاق یا اکثریت آراء حل و تسویه می‌شود از قرار تفصیل است:
(اول) خرج کردن وجوهی که متعلق به ناحیه است و رعایا برای مصارف ناحیتی داده‌اند.
(دوم) عزل و نصب اشخاصی که برای خدمت ناحیتی اجیر شده‌اند به استثنای این دو مورد در سایر امور ضابط (مباشر) با اعضای اداره ناحیتی‌مشورت می‌نماید و عقیده خود را به مسئولیت خودش اجرا می‌دارد.
ماده 375 - تسویه امور در اداره ناحیتی به مذاکرات شفاهی است ولی در دفاتر احکام باید برای اداره ناحیتی اموری که تسویه آن منوط به اتفاق یا‌اکثریت آراء است ثبت بشود احکامی که از طرف مباشر به اداره ناحیتی یا به یکی از مستخدمین ناحیه جزو که تابع اداره ناحیتی است صادر می‌شود در‌این دفتر در دو مورد باید ثبت شود.
(اول) در صورتی که مباشر ثبت آن احکام را بخواهد.
(دوم) در صورتی که شخصی که حکم به عهده او صادر شده همین تقاضا را داشته باشد
ماده 376 -غیر از دفتر مذکور در ماده قبل دفاتر ذیل نیز باید در اداره ناحیتی مرتب باشد.
(اول) دفتر دعاوی که در محاکم ناحیتی طرح می‌شود و کذالک دفتر دعاوی که به حکمیت حل و تسویه می‌گردد.
(دوم) - دفتر معاملات در این دفتر هر گونه معاملات که فی‌مابین خود دهقانها و ملاکین و سایر اشخاص منعقد شده به میل طرفین ثبت می‌شود‌به شرطی که وجه این معاملات عیناً یا قیمتاً بیشتر از صد و پنجاه تومان نباشد و معامله در حضور دو نفر شاهد منعقد شده باشد سواد ثبت دفتر‌معاملات در صورتی که صحیح باشد (نه تقلبی) در محاکم عدلیه منظور خواهد بود.
تبصره - برای ثبت معاملات در دفتر مزبور از هر معامله دهشاهی اخذ می‌شود و اگر در یک معامله بیش از دو نفر شراکت دارند باید نفری پنج‌شاهی دهند پولی که به این ترتیب جمع می‌شود به مصارف خیریه خود ناحیه خواهد رسید.
ماده 377 - نگاهداشتن دفاتر مذکوره در ماده 376 و نوشتن شهادت‌نامه‌ها و کلیه نوشتجاتی که از طرف مباشر یا اداره ناحیتی صادر می‌شود به‌عهده محرر ناحیتی است و محرر مزبور در تحت نظارت مباشر مراقبت و مسئول صحت نوشتجات صادره است و هر گاه تقلبی در نوشتجات و‌شهادت‌نامه‌ها و غیره مشاهده شود محرر مزبور به موجب قوانین راجعه به تقلب در خدمت دولتی مورد مجازات خواهد بود.
فصل دهم در باب کدخداها و امور راجعه به قراء
ماده 378 - اداره کردن امور ده به عهده کدخدا است که به رضایت اکثر ساکنین ده و به تصویب مباشر و مالک و امضای نایب‌الحکومه بدین سمت‌استقرار می‌یابد.
ماده 379 - وظایف کدخدا از قرار ذیل است.
(اول) اجرای قراردادهای اداره ناحیتی.
(دوم) نظارت به این که حدود اراضی متعلقه به دهقانها و علائم آن محفوظ باشد اعم از این که آن اراضی در ملکیت آنها باشد یا در اجاره آنها.
(سوم) مراقبت در صحت راه‌ها و معابر و کوچه‌ها و پلهای ده.
(چهارم) مواظبت وصول مالیات و عوارض دولتی و حقوق مالک.
(پنجم) اجرای قراردادهایی که دهقانها مابین خودشان منعقد داشته‌اند یا با ملاکین و اشخاص خارج بسته‌اند در صورتی که این قراردادها متنازع‌فیه‌نباشد.
در نظمیه پایتخت و کرسیهای ولایات و غیره
اول - در ترکیب نظمیه
ماده 286 - در پایتخت و کرسیهای ولایات و شهرهایی که صورت آنها را وزارت داخله معین خواهد کرد اداره نظمیه علیحده مؤسس و مقرر است‌اداره مزبوره در پایتخت مرکب است از رییس نظمیه و دو نایب رییس و در کرسیهای ولایات و غیره از رییس نظمیه و یک نفر نایب رئیس.
ماده 287 - از حیث امور نظمیه شهر به چند محله تقسیم می‌شود و هر محله در اداره صاحب‌منصب نظمیه‌ای است که موسوم است به کدخدای‌محله.
ماده 288 - هر محله نیز به چند گذر قسمت می‌شود و اداره کردن امور نظمیه در هر کدام از گذرها محول است به عهده و مسئولیت شخصی که‌موسوم است به نایب هر گذری هم به چند کوچه تقسیم می‌شود.
ماده 289 - کوچه‌ها به محافظت تابین نظمیه از قبیل دهباشی و پلیس و گزمه و غیره محول است و نایب گذر رییس بلاواسطه تابین نظمیه گذر‌است.
ماده 290 - در اداره نظمیه دفترخانه‌ای تشکیل خواهد شد که مرکب از یک نفر مدیر و چند نفر منشی و محرر و اجزاء دیگر خواهد بود و تمام‌قراردادها و احکام اداره نظمیه به توسط کدخداهای محلات و نواب و ده‌باشی‌ها و پلیس به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
ماده 291 - کدخداهای محلات در پایتخت و سایر شهرهایی که بیش از دویست هزار نفر نفوس دارد یک نفر معاون خواهند داشت و در این‌صورت کدخدای محله یا معاونش اداره ضبطیه محلیه را تشکیل می‌دهد و اداره مزبوره نیز دارای دفترخانه‌ای خواهد بود که به قدر لزوم منشی و محرر‌و اجزاء خواهد داشت.
ماده 292 - تقسیم نواب و پلیس و گزمه و مستخدمین دفترخانه‌های محلات به محلات مختلف بسته به صوابدید رییس نظمیه یا بیگلربیگی است.
ماده 293 - در هر محله باید محبس نظمیه برای توقیف اشخاص لازم دایر شود و این محبسها هر کدام در تحت نظارت ناظمی خواهد بود و در هر‌محبس باید چند رختخواب در اتاق علیحده برای مرضی در تحت نظارت اطبای نظمیه باشد.
ماده 294 - در پایتخت اداره نظمیه نیز نظمیه ردیفی (ذخیره) خواهد داشت و این نظمیه مرکب خواهد بود از یک نفر رییس و چند نفر نواب و تابین‌در این اداره مکتبی نیز ایجاد خواهد شد برای تهیه و حاضر کردن نواب و تابین ردیف - معلمین این مکتب صاحب‌منصبان و نواب نظمیه خواهند بود.
ماده 295 - در شهر پایتخت و شهرهای بزرگ علاوه بر نظمیه مذکور در مواد فوق‌الذکر نظمیه تفتیشی نیز مؤسس و مقرر است فهرست اسامی این‌نوع شهرها را وزیر داخله مرتب و اعلام خواهد نمود.
ماده 296 - نظمیه تفتیشی مرکب است از یک نفر رییس و یک نفر معاون و مأمورین مخصوصی و نواب و عمال نظمیه.
ماده 297 - اداره اطفاییه در شهرهای لازم مرکب است از رییس اطفاییه و مأمورین اطفاییه در محلات شهری و انبار اطفاییه و عمال اطفاییه که در‌تحت ریاست مأمورین اطفاییه واقعند.
ماده 298 - شکل و ترتیب لباس صاحب‌منصبان و تابین نظمیه را و همچنان نوع اسلحه را که باید داشته باشند وزیر داخله موافق دستورالعمل‌جداگانه مرتب و به ادارات نظمیه اعلام خواهد کرد.
دوم - در نصب و انفصال و عزل رییس نظمیه یا مأمورین نظمیه و غیره
ماده 299 - رییس نظمیه در پایتخت به تصویب وزیر داخله و فرمان همایونی منصوب و منفصل می‌شود رؤسای نظمیه سایر شهرها به معرفی حاکم‌محل و به حکم وزیر داخله منصوب و منفصل می‌شوند.
تبصره - هر گاه ولایتی جزو ایلاتی باشد نصب و عزل رییس نظمیه کرسی آن ولایت به معرفی حاکم و به حکم فرمانفرما است.
ماده 300 - نصب و عزل معاون رییس نظمیه و کدخداهای محلات در پایتخت به معرفی رییس نظمیه و تصویب حاکم است و در سایر شهرها به‌معرفی رییس نظمیه و امضای حاکم است نصب و عزل معاون کدخدای محلات و نواب و تابین نظمیه و اجزای دفترخانه‌ها در همه جا به معرفی‌رؤسای بلاواسطه آنها و تصویب رییس نظمیه است.
سوم - در قواعد خدمت تابین نظمیه دهباشی پلیس و گزمه
ماده 301 - اشخاص ذیل نمی‌توانند در نظمیه مستخدم شوند:
(اولاً) کسانی که به واسطه جنحه و جنایتی مجازات قانونی دیده‌اند یا در تحت استنطاق و محاکمه هستند و یا متهم به جنحه و جنایتی شده شرعاً‌بری‌الذمه نشده‌اند.
(ثانیاً) از تابین ردیف نظامی آنهایی که هنگام خدمت نظامی مورد جریمه و تنبیه نظامی بوده‌اند.
(ثالثاً) اشخاصی که به واسطه جرم و تقصیری از خدمت خارج شده‌اند.
(رابعاً) اشخاص ورشکست به تقصیر.
(خامساً) اشخاصی که محتاج به قیم شرعی هستند.
(سادساً) کسانی که تریاک استعمال می‌نمایند و یا متجاهر به فسقند.
ماده 302 - صاحب‌منصبان اداره نظمیه و ضبطیه از رؤساء و کدخداها و مدیرهای ضبطیه اشخاصی خواهند بود که تبعه ایران بوده و در یکی از‌مدارس علمیه تحصیلات خود را تمام کرده‌اند و یا در خدمت کشوری و لشکری معلومات و تجربه کافی تحصیل کرده‌اند.
ماده 303 - در پایتخت اشخاصی که موافق دو ماده قبل صلاحیت دخول به خدمت نظمیه را دارند و می‌خواهند به سمت کدخدایی داخل خدمت‌نظمیه شوند جزو نظمیه ذخیره (ردیف) محسوب خواهند شد که بعد از دادن امتحانات لدی‌الاقتضاء داخل خدمت نظمیه بشوند و اگر به ثبوت رسید که‌لایق خدمت در نظمیه نیستند معاف خواهند بود.
تبصره - اشخاصی که در مدت سه سال در جاهای دیگر صاحب‌منصب نظمیه و ضبطیه بوده‌اند (کدخداهای محله یا مدیر ضبطیه بوده‌اند) و‌همچنان صاحب‌منصبان نظامی از این قاعده مستثنی و یک دفعه در پایتخت داخل خدمت نظمیه خواهند شد.
ماده 304 - هر گاه صاحب‌منصب ردیف در مدت سه سال اول ترفیع رتبه نیافتند از ردیف نظمیه نیز باید خارج شوند.
ماده 305 - ترفیع رتبه در اداره نظمیه باید به مراتب باشد.
ماده 306 - صاحب‌منصبان نظمیه تفتیش نیز باید تماماً تبعه ایران و دارای شرایطی باشند که در ماده 307 و 301 مذکور است و به علاوه باید در‌پایتخت و شهرهای بزرگ امتحان معلوماتی که برای خدمت آنها لازم است داده باشند.
ماده 307 - شرایط دخول نواب و عمال ضبطیه به خدمت نظمیه از قرار ذیل است:
(اولاً) تابعیت ایرانیه.
(ثانیاً) سن که کمتر از بیست و پنج نباید باشد.
(ثالثاً) برای نواب داشتن شهادت‌نامه تحصیل لامحاله از یکی از مکاتب ابتدائیه و برای تابین نظمیه سواد فارسی.
ماده 308 - اشخاصی که صلاحیت دخول به خدمت نظمیه را موافق ماده قبل دارند در پایتخت اول جزو ردیف نظمیه محسوب می‌شوند و بعد از‌دادن امتحانات در مکتب نظمیه داخل خدمت واقعی خواهند شد و هر گاه نواب و تابین لیاقت و استعداد نداشته باشند اخراج خواهند شد.
ماده 309 - از نواب و تابین آنهایی که سه سال به این سمت در خدمت نظمیه بوده‌اند و تجارب لازمه را تحصیل کرده‌اند می‌توانند یک دفعه داخل‌خدمت واقعی بشوند به شرطی که رعایت ماده 301 و 306 شده باشد.
ماده 310 - تابین نظمیه در خدمت دولتی محسوب خواهند شد ولی حق ارتقاء به درجه صاحب‌منصبی را نخواهند داشت.
ماده 311 - نواب و تابین نظمیه به سه درجه منقسم می‌شوند و برای تشویق خدمت صادقانه هر پنج سال از درجه سفلی به درجه علیا ارتقاء‌می‌یابند نایبی که از درجه اولی باشد و یکی از مکاتب ابتدائیه را تمام کرده باشد در صورت خدمات صادقانه و ابراز کفایت می‌تواند معاون کدخدای‌محله واقع شود و کذالک پلیسی که سواد کافی دارد و از درجه اولی است می‌تواند بعد از دادن امتحانات لازمه نایب شود.
تبصره - درجات تابین نظمیه از این قرار است دهباشی پلیس و گزمه.
ماده 312 - نواب و تابین نظمیه را نمی‌توان به کار دیگری گماشت ولو آن کار موقتی باشد.
ماده 313 - اشخاصی که در خدمت نظمیه واقعند نمی‌توانند متصدی شغل دیگری بشوند و کذالک از مشاغل شخصی از قبیل تجارت و کسب و‌غیره ممنوعند.
چهارم - در مسئولیت و مؤاخذه
ماده 314 - هر گاه از صاحب‌منصبان و مستخدمین نظمیه تقصیر سر بزند که از قبیل جنحه و جنایتی بوده محتاج به جلب آنها به محاکمه و دادن‌مجازات قانونی باشد به طوری رفتار خواهد شد که در موارد 391 و 392 و نظامات عدلیه مقید است ولی چنانچه تقصیری که از صاحب‌منصبان و‌مستخدمین نظمیه ناشی شده است جنحه و جنایتی نبوده مستوجب جلب به محکمه عدلیه نباشد مؤاخذه آن از قرار ذیل است.
تبصره - اشخاصی که در اداره نظمیه برای کاری اجیر شده‌اند و مستخدم نیستند در موردی که تقصیری از آنها ناشی شود در حکم مستخدمین‌نظمیه خواهند بود
ماده 315 - مؤاخذه‌ای که از صاحب‌منصبان نظمیه می‌شود به استثنای رییس نظمیه و تفتیش و رییس اداره حریق و رییس نظمیه ردیفی از قرار ذیل‌است:
(اول) اخطار.
(دوم) توبیخ و ملامت.
(سوم) همان مؤاخذه با اعلان و انتشار در اداره نظمیه.
(چهارم) واداشتن به خدمت خارج از نوبت (یعنی سوای خدمت مقرره).
(پنجم) توقیف و حبس به مدت هفت روز.
(ششم) کسر گذاشتن از حقوق.
(هفتم) تبدیل شغل مقصر از اعلی به اسفل.
(هشتم) عزل از شغل (نه از خدمت).
ماده 316 - مؤاخذه‌ای که از نواب می‌شود از قرار تفصیل ذیل است:
(اول) اخطار.
(دوم) توبیخ و ملامت.
(سوم) همان مؤاخذه با قید اسم مقصر در دفتر جرائم.
(چهارم) رجوع خدمت خارج از نوبت.
(پنجم) حبس تا دو هفته.
(ششم) کسر حقوق.
(هفتم) تبدیل شغل مقصر از درجه اعلی به اسفل.
(هشتم) نقل از رتبه نایبی به پلیس.
(نهم) اخراج از خدمت.
ماده 317 - مؤاخذه از پلیس تابین نظمیه همان مؤاخذه از نایب است به استثنای حبس که مدت آن یک ماه تواند بود.
تبصره اول - کسر حقوق یعنی (مواجب) نباید بیش از یک ثلث باشد.
تبصره دوم - رییس نظمیه حق دارد اشخاصی را که شغلشان از اعلی به اسفل تبدیل شده مجدداً در ازای خدمت صادقانه به درجه اعلی معاودت‌دهد.
ماده 318 - توبیخ و ملامت شفاهی اگر راجع به صاحب‌منصبان است باید در دفتر مخصوص قید شود و چنانچه راجع به نواب و تابین نظمیه است(دهباشی و پلیس گزمه) در دفتر جرائم ثبت خواهد شد.
ماده 319 - حبس صاحب‌منصبان نظمیه در محبس نظامی خواهد بود و حبس نواب و تابین نظمیه در محبس‌هایی که در اداره نظمیه (مرکزی یا‌محله) ساخته شده است - نواب باید از تابین نظمیه علیحده باشند.
ماده 320 - مؤاخذه باید به اهمیت جرم و تقصیر متناسب باشد لهذا باید تقصیری که ناشی شده و اوضاع و احوال آن و حرکت و رفتار ماقبل مقصر‌و مدت خدمت آن منظور باشد.
ماده 321 - مؤاخذات فوق‌الذکر (در ماده 314 و 315) حق رییس نظمیه است ولی حق مؤاخذه مأمورین نظمیه (کدخداهای محلات) از قرار ذیل‌است:
(اولاً) نسبت به صاحب‌منصبانی که در اداره او هستند اخطار و توبیخ و ملامت و به خدمت واداشتن در غیر نوبت به طور فوق‌العاده فقط یک‌دفعه.
(ثانیاً) نسبت به نواب توبیخ و ملامت با قید در دفتر جرایم و به خدمت واداشتن در غیر نوبت به طور فوق‌العاده تا چهار دفعه.
(ثالثاً) نسبت به تابین نظمیه رجوع خدمت در غیر نوبت به طور فوق‌العاده تا شش دفعه و حبس تا سه روز اگر مؤاخذه شدیدتری لازم شود‌کدخدای محله از رییس نظمیه تحصیل اجازه خواهد کرد.
ماده 322 - رؤسای نظمیه ذخیره و ناظمین محبسها و رؤسای نظمیه تفتیش و رییس اداره حریق نسبت به صاحب‌منصبانی که در اداره آنها هستند‌در باب مؤاخذه همان حق را دارند که در باب کدخدای محلات قید و تصریح شده.
ماده 323 - مؤاخذات دیگر که شدیدتر باشد به اجازه رییس نظمیه است.
ماده 324 - مادامی که رؤسائ از حدود خود تجاوز نکرده‌اند و مؤاخذه صحیح بوده مقصرین حق ندارند از آنها شکایت بنمایند.
پنجم - در وظایف اداره نظمیه شهری و صاحب‌منصبان و تابین نظمیه
ماده 325 - حدود حقوق و تکالیف اداره نظمیه شهری همان است که در باب اداره ضبطیه (بلوکی) مصرح است.
ماده 326 - وظایف صاحب‌منصبان نظمیه از رییس و غیره و نواب و تابین نظمیه در شهر نیز همان است که در باب رییس ضبطیه (بلوکی) و‌مدیرهای ضبطیه و غیره قید شده.
ماده 327 - بعضی وظایف که مخصوص نظمیه شهر است از قراری است که در مواد آتیه ذیل مندرج است.
ماده 328 - کدخداهای محلات و اداره نظمیه محله (در صورتی که باشد) مکلفند که:
(اولاً) هر فوتی که در محله آنها اتفاق می‌افتد به شخص امین آن محله که برای این نوع کارها معین می‌شود اطلاع دهند تا اقدامات لازمه در حفظ‌اموال متوفی به عمل آید.
(ثانیاً) ناظر اجرای قواعدی باشند که رییس نظمیه یا مجلس بلدیه برای انتظام امور شهری ایجاد و اعلام نموده‌اند.
(ثالثاً) نظارت به محبسها داشته باشند که وضع آن محبسها موافق قاعده و انتظام باشد لهذا کدخداهای محلات زود زود باید به این امکنه سرکشی‌نمایند.
(رابعاً) باید هر ماه بغتتاً به امور اداره خود و صندوق و غیره سرکشی نمایند.
(خامساً) به قراول خانه‌هایی که محل اقامت پلیس است نظارت داشته باشند.
ماده 329 - تقسیم کارها مابین معاونین کدخدای محله در صورتی که کدخدا دو معاون داشته باشد بسته به صوابدید رییس نظمیه است.
ماده 330 - صاحب‌منصبان و مستخدمین اداره نظمیه تماماً در تحت نظارت رییس نظمیه اجرای دستورالعملهای آن را می‌نمایند و هر یک مسئول‌رشته‌کاری هستند که به آنها رجوع شده.
ماده 331 - اجزای اداره نظمیه محلیه (در صورتی که باشد) در تحت نظارت کدخدای محله واقع و مسئول امور مرجوعه به خودشان هستند.
ماده 332 - نواب تماماً تابع کدخدای محله خودشان بوده و بلاواسطه اوامر و دستورالعملهای کدخدای محله خودشان را بلاتأخیر به موقع اجرا‌می‌گذارند.
ماده 333 - تابین نظمیه در اداره نواب و تابع اوامر ادارات نظمیه‌اند.
ماده 334 - اجزای محبس نظمیه در اداره ناظمین بوده تابع اوامر و دستورالعملهای آنها هستند.
ماده 335 - ترتیب اقدامات و رفتار نواب و تابین نظمیه را رییس نظمیه علیحده مشروحاً مرتب خواهد کرد.
ماده 336 - ردیف نظمیه برای این دو مقصود تأسیس شده اولاً برای اشخاص داوطلب که خودشان را برای خدمت در نظمیه به سمت‌صاحب‌منصبی نایبی و تابینی نظمیه حاضر نمایند ثانیاً در صورت عدم کفایت مستخدمین و تابین نظمیه موجوده نظمیه محلیه را تکمیل نمانید.
ماده 337 - ترتیب و قواعد خدمت پلیس ذخیره و پروگرام (دستورالعمل) امتحانات دخول به آن اداره و تفاصیل دیگر را وزیر داخله معین خواهد‌کرد.
ماده 338 - پلیس تفتیش مأمور است که در موارد اتفاق جنحه و جنایتی تفتیش و تفحص و تحقیقات لازمه را به عمل آورد و یا اجرای اوامر و‌احکام رییس نظمیه را در جلوگیری از جنحه و جنایات و فتنه و فساد به عمل آورد پلیس تفتیش در این موارد موافق دستورالعملهای راجعه به نظمیه‌اقدام می‌نماید و در واقع آلت اجرایی نظمیه است.
تبصره - تفصیل ترتیبات و دستورالعملهای نظمیه تفتیش را رییس نظمیه مرتب خواهد کرد.
ششم - در روابط تأسیسات نظمیه
ماده 339 - تأسیسات نظمیه تماماً در اداره رییس نظمیه است و اوامر و احکام آن را به موقع اجرا می‌گذارند و راپرت می‌دهند - با سایر دوایر دولتی‌ادارات نظمیه مکاتبه می‌نمایند و به تابین حکم می‌دهند.
ماده 340 - در امور راجعه به نظمیه تمام ادارات دولتی از حکومتی و عدلیه و مالیه و غیره مستقیماً به تأسیسات نظمیه رجوع می‌نمایند.
ماده 341 - اشخاصی که از اقدامات نظمیه راضی نیستند شکایات خودشان را به اداره متبوعه می‌دهند که مصدر حکم است.
ماده 342 - ترتیب رسیدگی به صندوق نظمیه و محاسبات آن و نظارت به اموال نقدی و جنسی و اموال غیر منقوله تأسیسات نظمیه موافق قوانینی‌است که برای محاسبات ادارات دولتی کلیه وضع و ایجاد شده.
ماده 343 - حدود تأسیسات نظمیه شهری حدود شهر است با اراضی و باغاتی که از محوطه شهر محسوب می‌شود ولی در صورت تعاقب دزد یا‌اشخاصی که جنحه و جنایتی از آنها سرزده است پلیس شهری مکلف است که در خارج حدود شهر نیز اقدامات خود را امتداد بدهد و فقط وقتی از‌تعاقب صرف نظر کند که پلیس محال شروع به اقدامات کرده باشد.
ماده 344 - نسبت به جاهایی که قلمرو اقدامات قراسورانها است (طرق و شوارع) عمال نظمیه تکلیفی ندارند ولی هر گاه عمال نظمیه در قلمرو‌اقدامات قراسورانها کشف علامت جنحه و جنایتی را نمایند و مأمورین قراسوران در آن محل نباشند مکلفند که تا ورود مأمورین مزبوره موافق قوانین‌عدلیه تحقیقات اولیه و حفظ علامت جنحه و جنایتی را به عمل آورند.
فصل هشتم - در باب قراسورانها
اول - در تشکیل اداره قراسورانها
ماده 345 - قراسورانهای کلیه ممالک ایران در اداره وزارت داخله و در تحت ریاست وزیر داخله است.
ماده 346 -در هر ولایتی که به موجب قوانین اداره تشکیل شده اداره‌ای برای ترتیب و تنظیم امور قراسورانها تشکیل خواهد شد و این اداره مرکب‌است از رییس قراسورانها ولایتی و نایب او.
ماده 347 - این اداره مثل اداره نظمیه دفترخانه خواهد داشت منشی اداره قراسورانها مدیر دفترخانه مزبوره است و اجزای دفترخانه از قبیل محرر و‌دفتردار و غیره در تحت نظارت او واقعند.
تبصره - مقر اداره قراسورانها در کرسی ولایت خواهد بود.
ماده 348 - رییس قراسورانهای ولایتی به معرفی حاکم و به تصویب وزیر داخله منصوب و منفصل می‌شود هر گاه ولایتی جزو ایالتی باشد نصب و‌عزل او به معرفی حاکم و تصویب فرمانفرما است نایب رییس قراسورانها به معرفی رییس قراسورانها و تصویب حاکم به شغل خود منصوب و از شغل‌خود منفصل خواهد شد مدیر دفترخانه قراسورانها را رییس قراسورانها معین میکند.
ماده 349 - وزیر داخله به اتفاق وزیر عدلیه و وزیر طرق و شوارع عده قراسورانهای هر ولایتی را علیحده معین خواهند کرد که بعد از تصویب‌مقامات عالیه قوت قانونی یافته به موقع اجراء گذارده شود.
ماده 350 - در تعیین عده قراسورانهای ولایتی مقدار و وسعت خاک آن ولایت و اخلاق و عادت سکنه و طوایف آن و همچنان اهمیت طرق و‌شوارع و عده نظمیه و ضبطیه ولایت منظور نظر خواهد بود.
ماده 351 - رییس قراسورانهای ولایتی و نایب رییس و صاحب‌منصبان جزو قراسوران رتبه نظامی خواهند داشت و از صاحب‌منصبان نظامی معین‌خواهند شد تمام صاحب‌منصبان و تابین قراسوران در خدمت نظام حاضر رکاب محسوب و از حیث رتبه و مقام و اعطای مناصب و امتیازات و قواعد‌خدمت تابع قواعد و ترتیبات خدمت نظامی خواهند بود.
ماده 352 - تقسیم قراسورانهای ولایتی به دستجات مختلفه و سپردن هر کدام از دستجات مزبوره را به صاحب‌منصبی و تعیین رتبه و مقام رییس‌و نایب رییس و صاحب‌منصبان جزو کذالک ترتیب لباس و اسلحه و اسب و سایر ملزومات آنها را وزیر داخله به اتفاق وزیر جنگ معین و بعد از‌تصویب مقامات عالیه به موقع اجرا خواهد گذارد.
تبصره - تعیین عده قراسورانها برای ممالک ایران و تقسیم آن به ولایات به عهده وزیر داخله خواهد بود.
دوم - در وظائف اداره قراسورانها
ماده 353 - اول وظیفه اداره قراسورانها حفظ و حراست راه‌ها و وقایه امنیت طرق و شوارع است و حدود تکالیف آنها در این باب همان است که در‌فصول راجعه به ادارات ضبطیه و نظمیه مندرج است یعنی آن چه که بر عهده اداره نظمیه (در شهرها) و ادارات ضبطیه (در بلوکات است) با جزئی‌اختلاف مقتضیات محل بر عهده اداره قراسورانها نسبت به طرق و شوارع وارد می‌آید.
ماده 354 - اداره قراسورانها مکلف است که اقدامات لازمه را در جلوگیری از جنحه و جنایات به عمل آورد و هر گاه جنحه و جنایتی اتفاق افتاده تا‌ورود مأمور تحقیق و تحقیقات اولیه را به عمل آورده و مرتکبین جنحه و جنایات و مقصرین را دستگیر نماید و علامت جنحه و جنایات را تا ورود‌مأمورین تحقیق حفظ نماید.
تبصره - در صورتی که جنحه و جنایتی واقع شود و قراسورانهای راه در محل وقوع جنحه و جنایات نباشند مستخدمین ادارات طرق و شوارع‌مکلفند که حفظ علایم جنحه و جنایات را تا ورود قراسورانها به عمل آورند.
ماده 355 - در صورتی که در محل ادارات نظمیه و ضبطیه نباشد قراسورانها تمام تکالیف آن ادارات را به موقع اجرا می‌گذارند موارد و مواقعی را که‌قراسورانها باید تکالیف ادارات ضبطیه و نظمیه را انجام بدهند وزیر داخله به اتفاق وزیر عدلیه معین و اعلام خواهد کرد.
ماده 356 - حدود اقدامات اداره قراسورانها حفظ طرق و شوارع و ابنیه و عماراتی است که در سر راه‌ها یا در کنار جاده ساخته شده.
ماده 357 - هر گاه جنحه و جنایتی در معابر و راه‌ها واقع شود و جانی یا مقصر فرار نماید قراسورانها مکلفند که آنها را تعاقب نموده در خارج از‌حوزه اقدامات خودشان هم این تعاقب را امتداد دهند و فقط وقتی دست از تعاقب بردارند که عمال ضبطیه و نظمیه آن محل به اجرای تکالیف خودشان‌در این باب و به تعاقب فراری اقدام کرده باشند.
ماده 358 - قواعد استعمال اسلحه در موارد لازمه به توسط صاحب‌منصبان و تابین و قراسوران علیحده مرتب و منضم به ماده است.
سوم - در روابط اداره قراسورانها با سایر دوایر محلیه
ماده 359 - اداره قراسورانها تابع احکام وزیر داخله و وزیر عدلیه و وزیر طرق و شوارع و اداره ولایتی هستند و به آن مقامات راپرت می‌دهند ولی از‌تحقیقات راجعه به جنحه و جنایات فقط تابع مدعی عمومی ولایتی می‌باشند.
ماده 360 - به دوایر محلیه اداره قراسورانها مراسله می‌نویسند.
ماده 361 - اداره قراسورانها هر گونه اطلاعات لازمه را به دوایر نظمیه و ضبطیه در صورت لزوم و تقاضای آن ادارات خواهند داد و خود اداره‌قراسورانها هر گونه اطلاعات لازمه را از آن ادارات بخواهد و کلیه در موارد لازمه اداره قراسورانها کمال مساعدت و همراهی را به اندازه‌ای که راجع به‌حدود تکالیف آن اداره است از ادارات ضبطیه و نظمیه خواهد نمود.
چهارم - در تکالیف رییس قراسورانها و نایب رییس و صاحب‌منصبان و تابین قراسورانها
ماده 362 -تکالیف رییس و صاحب‌منصبان و تابین قراسوران در قلمرو مأموریتی آنها همان است که در مواد راجعه به رییس ضبطیه بلوکی و نایب‌رییس و مدیرهای ضبطیه و تابین ضبطیه مصرح و مندرج است.
ماده 363 - روابط رییس به صاحب‌منصبان و تابین قراسوران و به عکس روابط صاحب‌منصبان و تابین نسبت به رییس به موجب اصول قوانین‌نظامی خواهد بود.
پنج - در مسئولیت صاحب‌منصبان و تابین قراسوران و سیاست آنها
ماده 364 - هر گاه از صاحب‌منصبان و تابین قراسوران تقصیرات جزئی سر بزند تنبیه و سیاست آنها به طوری خواهد بود که در قوانین خدمت‌نظامی برای صاحب‌منصبان و تابین نظامی معین شده ولی اگر تقصیر صاحب‌منصبان و تابین قراسوران به قدری مهم باشد که بعد از انفصال از شغل‌ارجاع کار آنها به محاکم عدلیه لازم شود بعد از تحقیقات لازمه در اداره ولایتی با حضور رییس نظام ولایت یا معاون آن کار آنها به محاکم عدلیه و نظامی‌رجوع خواهد شد.
فصل نهم
در تشکیل اداره ناحیتی
اول - قواعد عمومی
ماده 365 - امور اداره هر ناحیه محول است به عهده شخصی که سوم است به ضابط (مباشر).
ماده 366 - ضابط به تصویب نایب‌الحکومه و امضای حاکم ولایت به سمت خود استقرار می‌یابد.
ماده 367 - برای اداره نمودن امور ناحیه اداره تشکیل می‌شود که موسوم است به اداره ناحیتی مقر اداره ناحیتی و ضابط (مباشر) یا دهی است که در‌وسط سایر دهات جزو ناحیه واقع شده و یا قصبه که از حیث آبادانی تجارت و حرفت و صنعت اهمیتی نسبت به دهات دارد.
دوم - در باب ضابط (مباشر)
ماده 368 - حفظ و وقایه امنیت و رفاهیت و انتظام امور ناحیه به عهده ضابط (مباشر) است و کدخداهای دهات تابع او هستند.
ماده 369 - از امور ضبطیه آن چه راجع به ضابط (مباشر) است از قرار ذیل است:
(اول) اعلان و انتشار قوانین دولتی و احکام و غیره به حکم مأمورین ضبطیه و مراقبت این که قوانین جعلی و اخبار بی‌اصل اعلام و انتشار نیابد.
(دوم) حفظ و وقایه امنیت و اقدامات اولیه در جلوگیری از اغتشاش و حرکات خلاف قاعده تا آن که حکم مأمورین ضبطیه برسد.
(سوم) توقیف فراریان نظامی و غیره و اشخاص مجهول‌الحال و تسلیم آنها به مأمورین ضبطیه.
(چهارم) اخبار مأمورین ضبطیه از اتفاقات فوق‌العاده و جنحه و جنایات و اغتشاشی که در ناحیه روی داده و کذالک دادن اسامی اشخاصی که‌بدون اجازه ضابط (مباشر) از ناحیه بنه‌کن خارج شده‌اند.
(پنجم) اقدامات اولیه در جلوگیری از امراض مسریه مابین مردم و حشم و حریق و طغیان آب و سایر ترتیبات و اخبار مأمورین ضبطیه بلاتأخیر.
(ششم) اقدامات لازمه برای جلوگیری از جنحه و جنایت و اقدامات برای کشف جنحه و جنایت و مقصرین و تسلیم آنها به مأمورین ضبطیه.
(هفتم) نظارت صحت راه‌ها و کوچه‌ها و پل‌ها و معابر.
(هشتم) مراقبت این که کدخداها و سایر اشخاصی که در اداره ضبطیه‌اند تکالیف به خود را مجری دارند.
(نهم) نظارت در وصول مالیات و عوارض دولتی و اجرای تکالیف عسکری.
(دهم) نظارت به وجوه و اموال متعلقه به ناحیه و مسئولیت صرف آن وجوه به طور صحیح.
(یازدهم) نظارت به مکاتب و مریضخانه‌ها و ادارات خیریه که به خرج اهالی ناحیه تأسیس شده است.
(دوازدهم) نظارت به ترتیبات دفتر نفوس در قراء و مراقبت به صحت آن.
ماده 370 - ضابط (مباشر) مکلف است که تقاضای مشروع مأمورین عدلیه و ادارات ضبطیه را بلاعذر و تأخیر به موقع اجرا بگذارد.
تبصره - احکام و اوامر ادارات ضبطیه را آن چه راجع به ضابط (مباشر) است دهباشی به مشارالیه ابلاغ می‌نماید که به توسط ضابط (مباشر) به‌موقع اجراء گذاشته شود و خود دهباشی حق ندارد که به امور راجعه به ضابط (مباشر) یا کدخدا دخالت نماید ولی در موقع اجرای تکالیف ضبطیه خود‌می‌تواند بخواهد که ضابط (مباشر) کمک و معاونت لازمه را به او در جلوگیری از اغتشاش و جنحه و جنایت به عمل آورد کذالک در مواقعی که ضابط(مباشر) تکالیف خود را از حیث امور ضبطیه مجرا می‌دارد دهباشی مکلف است که در صورت لزوم به او کمک نماید.
ماده 371 - هر گاه از طرف اشخاصی که در اداره ضابط (مباشر) واقعند تقصیری سر بزند ضابط (مباشر) می‌تواند مقصر را سیاست نمای حد این‌سیاست ضابط (مباشر) در ماده (391) مذکور است در صورت تخلف از حدود اشخاصی که از سیاست ضابط (مباشر) شکایت دارند می‌توانند در مدت‌یک هفته از روی اجرای سیاست به اداره بلوکی شکایت نمایند.
سوم - در اداره ناحیتی
ماده 372 - اداره ناحیتی تشکیل می‌باشد از ضابط (مباشر) ناحیه و معاون آن و کدخداهای دهات جزو ناحیه.
ماده 373 - اداره ناحیتی غالباً روزهای جمعه تشکیل می‌شود ولی به حکم رؤسا یا در موارد فوری روز دیگر هم می‌تواند فوق‌العاده تشکیل یابد.
ماده 374 - اموری که در اداره ناحیتی به اتفاق یا اکثریت آراء حل و تسویه می‌شود از قرار تفصیل است:
(اول) خرج کردن وجوهی که متعلق به ناحیه است و رعایا برای مصارف ناحیتی داده‌اند.
(دوم) عزل و نصب اشخاصی که برای خدمت ناحیتی اجیر شده‌اند به استثنای این دو مورد در سایر امور ضابط (مباشر) با اعضای اداره ناحیتی‌مشورت می‌نماید و عقیده خود را به مسئولیت خودش اجرا می‌دارد.
ماده 375 - تسویه امور در اداره ناحیتی به مذاکرات شفاهی است ولی در دفاتر احکام باید برای اداره ناحیتی اموری که تسویه آن منوط به اتفاق یا‌اکثریت آراء است ثبت بشود احکامی که از طرف مباشر به اداره ناحیتی یا به یکی از مستخدمین ناحیه جزو که تابع اداره ناحیتی است صادر می‌شود در‌این دفتر در دو مورد باید ثبت شود.
(اول) در صورتی که مباشر ثبت آن احکام را بخواهد.
(دوم) در صورتی که شخصی که حکم به عهده او صادر شده همین تقاضا را داشته باشد
ماده 376 -غیر از دفتر مذکور در ماده قبل دفاتر ذیل نیز باید در اداره ناحیتی مرتب باشد.
(اول) دفتر دعاوی که در محاکم ناحیتی طرح می‌شود و کذالک دفتر دعاوی که به حکمیت حل و تسویه می‌گردد.
(دوم) - دفتر معاملات در این دفتر هر گونه معاملات که فی‌مابین خود دهقانها و ملاکین و سایر اشخاص منعقد شده به میل طرفین ثبت می‌شود‌به شرطی که وجه این معاملات عیناً یا قیمتاً بیشتر از صد و پنجاه تومان نباشد و معامله در حضور دو نفر شاهد منعقد شده باشد سواد ثبت دفتر‌معاملات در صورتی که صحیح باشد (نه تقلبی) در محاکم عدلیه منظور خواهد بود.
تبصره - برای ثبت معاملات در دفتر مزبور از هر معامله دهشاهی اخذ می‌شود و اگر در یک معامله بیش از دو نفر شراکت دارند باید نفری پنج‌شاهی دهند پولی که به این ترتیب جمع می‌شود به مصارف خیریه خود ناحیه خواهد رسید.
ماده 377 - نگاهداشتن دفاتر مذکوره در ماده 376 و نوشتن شهادت‌نامه‌ها و کلیه نوشتجاتی که از طرف مباشر یا اداره ناحیتی صادر می‌شود به‌عهده محرر ناحیتی است و محرر مزبور در تحت نظارت مباشر مراقبت و مسئول صحت نوشتجات صادره است و هر گاه تقلبی در نوشتجات و‌شهادت‌نامه‌ها و غیره مشاهده شود محرر مزبور به موجب قوانین راجعه به تقلب در خدمت دولتی مورد مجازات خواهد بود.
فصل دهم در باب کدخداها و امور راجعه به قراء
ماده 378 - اداره کردن امور ده به عهده کدخدا است که به رضایت اکثر ساکنین ده و به تصویب مباشر و مالک و امضای نایب‌الحکومه بدین سمت‌استقرار می‌یابد.
ماده 379 - وظایف کدخدا از قرار ذیل است.
(اول) اجرای قراردادهای اداره ناحیتی.
(دوم) نظارت به این که حدود اراضی متعلقه به دهقانها و علائم آن محفوظ باشد اعم از این که آن اراضی در ملکیت آنها باشد یا در اجاره آنها.
(سوم) مراقبت در صحت راه‌ها و معابر و کوچه‌ها و پلهای ده.
(چهارم) مواظبت وصول مالیات و عوارض دولتی و حقوق مالک.
(پنجم) اجرای قراردادهایی که دهقانها مابین خودشان منعقد داشته‌اند یا با ملاکین و اشخاص خارج بسته‌اند در صورتی که این قراردادها متنازع‌فیه‌نباشد.
نویسنده » j.j » ساعت 9:26 صبح روز چهارشنبه 88 تیر 17